57. ETİYOPYA'DAKİ ÇİN YATIRIMLARI
Yabancı yatırımcıya sağlanan hakların geri alınması, yabancı yatırımcıyı
kara kara düşündürürken, uzun süre komünizm ile yaşamış Çinliler bu durumu
makul karşılıyor.
Çin Afrika’da her ülke için aynı stratejiyi uyguluyor. Çin Eximbank’ı
yatırımlarda çok aktif. İhalelerde en düşük fiyatı veren Çin firmalarının olası
zararları Çin Devleti tarafından garanti altına alınmış durumda. Etiyopya’nın
başka ülkelere olan borçları Çin devleti tarafından kapatılmakta, karşılığında
madenlerin işletme hakları çok uzun yıllara dayalı kontratlarla Çin’e
devredilmekte. Ekonomi bakanlığına gittiğinizde, uluslararası ticari ilişkilerin
takip edildiği yerde 2 kapı var. Bir kapının üzerinde “Çin Devleti ile
ilişkiler”, diğerinin üzerinde “Diğer ülkelerle ilişkiler” yazıyor. Etiyopya’da
bir devlet dairesine gittiğinizde, görüşeceğiniz üst düzey bürokrat veya
bakanın kapısından içeri girerken, mutlaka görüşmesi bitmiş ve odadan çıkan bir
Çinli heyet görürüsünüz. Etiyopya’daki tek ve en büyük serbest bölge Çinlilere
aittir. Çinli yatırımcılar, hemen her iş kolunda fabrikalar açmış durumda.
Etiyopya’nın yatırım anlamında en büyük projesi “Büyük Rönesans Barajı” Benishangul-Gumuzbölgesinde, Sudan sınırının
yaklaşık 15 km doğusunda. 2011’de yapımına başlanmış ve halen devam
etmekte. Bitince Afrika’nın en büyük, dünyanın 7.büyük barajı olacak. Baraj, Mavi Nil sularının bir kısmını tutmakta, diğer kısmını serbest bırakmakta. Bu nedenle rezervuarın dolması toplamda 15 yılda tamamlanacak. Barajın
gövde uzunluğu 1.780 metre ve yüksekliği 155 metre olup 4,8 milyar dolara mal
olacağı hesaplanmakta. Devlet, baraj için yerli ve yabancı piyasalara tahvil
ihraç etmiş. Hidroelektrik santrallerinin yaklaşık 1,8 milyar ABD Doları
tutarındaki türbinleri ve ilgili elektrikli ekipmanları Çin bankaları
tarafından finanse edilmiş.
Avrupa ve Amerika uzun yıllar önce bu ülkeye girmiş ancak yatırım olarak bir
şey yapmamış. Madenleri yükleyip götürmüş. Sadece kola ve bira fabrikası
açılmış. Her nasıl olduysa 20 yıl önce yapılmış 1 adet çimento fabrikası var. Çin
yatırımları da son 20 yıldır ülkede fabrika ve sanayi yatırımları ile devam
ediyor. Çin’den sonra Etiyopya'daki en büyük yatırımcı Hindistan'dır.
Çin’den gelen heyetten bir yetkili konuşma yapıyor.
Toplantı Çinceden Amharikçeye çeviri halinde devam ediyor. Çinli konuşmacı,
ortama sıcak bir hava katmak amacıyla bir fıkra anlatıyor. Ancak fıkra çok
uzun, çevirisi de doğal olarak çok uzun olacak. Etiyopyalı tercüman 10 dakika
Çinliyi dinledikten sonra dinleyicilere; “Bu Çinli komik bir fıkra anlattı ama
çok uzun, en iyisi siz toplu halde gülün adam mutlu olsun” diyor. Etiyopyalılar
hep beraber gülüyorlar. Bunun üzerine Çinli konuşmacı hayretler içinde kalıyor
ve tercümana “Sizin diliniz ne kadar güzelmiş, benim 10 dakikada anlattığım
fıkrayı, 10 saniyede çevirdiniz ve insanlar güldü” diyor.