5. DİL

Dünya bankası 2002 yılı verilerine göre okur-yazar oranı % 36. Etiyopya’da bölgesel olarak 80 civarı yerel dil ve 200 kadar lehçe kullanılmaktadır. Eğitim sistemi 4+4+4 şeklindedir. İlkokul seviyesinde her bölge halkı kendi dilinde eğitim görür. Ortaokulda İngilizce eğitimi başlar. Lise ve üniversitelerde eğitim tamamen İngilizce olarak devam eder. Farklı şehirlerde 34 adet üniversitesi olup, en önemlisi Addis Ababa Üniversitesi’dir. Lise mezunu bir Etiyopyalı iyi derecede İngilizce bilgisine sahiptir.    

Ülke içinde resmi yazışma dili, Oromiya bölgesi yerel dili olan Amharikçedir. Ge’ez dili alfabesi, olarak isimlendirilen yazı sistemi, Sami dil ailesine mensuptur. Ancak halkın % 80 i bu dili bilmediği için ortak dil İngilizce haline gelmiştir. Farklı bölgeden iki Etiyopyalı İngilizce bilmiyorsa çok zor anlaşır.    
                       

                            

İlk zamanlar bir yere gittiğimde karşımızdaki kişi İngilizce bilmiyorsa, tercümanım uzun uzun konuşup, bana çok kısa açıklamalar yapıyordu. “Uzun uzun konuşup bana çok kısa anlatıyorsun, neden?” diye sorduğumda “Karşımdaki adam Amharikçe bilmiyor, İngilizce de bilmiyor, onun bildiği yerel dili de ben anlamıyorum” diye cevap vermişti.

Bu dilde yazılmış ve Dünya Kültür Mirası Listesi'ne giren el yazma eserlerden en önemlileri;

14.yüzyıldan; Dört İncil – İncil – Yeni Ahit

15.yüzyıldan; St.Paul Epstiles – Rabbimizin Tutkusu ve Tutku Haftası – Enoch

16.yüzyıldan; Plasterium Davids

1996 yılında Etiyopya halk hikayelerini derlemek amacıyla İngiliz Büyükelçiliği ve Etiyopya Milli Eğitim Bakanlığı ortak projesiyle 5 yıl boyunca ülkenin her tarafında nesilden nesile anlatılan hikayeler (*) derlenip, bir kısmı “Bal kuşunun cazibesi” adı altında 8 kitap halinde yayınlanmıştır.

(*) ethiopianfolkales.com

Etiyopya’da insanların soyadı; babası ve büyük babasının adı şeklindedir. Ali’nin babasının adı Hasan, büyük babasının adı da Hüseyin ise; Nüfus kağıdında “Ali Hasan Hüseyin” yazar. Bayanlar için de aynı şekildedir. Nüfus kağıdında “Ayşe Hasan Hüseyin” yazar, ancak bayanlar kendini tanıtırken veya kartvizitlerinde isimlerini sadece “Ayşe Hasan” şeklinde kullanır. İsimler kişinin Müslüman veya Hristiyan olduğunu belli eder. Hitap ederken bay-bayan anlamında isimlerin önüne; erkeklerde “ato”, evli kadınlarda “weizero”, bekar kadınlarda “weizerit” sıfatı kullanılır.